تاریخچه تولید فرش ماشینی
مشرق زمین از دیرباز مهد دست بافته های مختلف بوده و ساکنان فلات ایران نیز جزء اولین بنیان‌گذاران فرش بوده و در دوران معاصر باعث شکل‌گیری تاریخچه تولید فرش ماشینی شده اند. انواع تولیدات به یادگار مانده از گذشته در این صنعت گواه این ادعاست.
مراحل اولیه تولید فرش در ایران
تاریخچه تولید فرش ماشینی، به این صورت است که؛ در اوایل دهه پنجاه شمسی اولین فرش ماشینی در شهر کاشان توسط ماشین مخمل بافی ژاکارد و با الیاف مصنوعی براق و پرز نسبتا کوتاه و وزن سبک روانه بازار گردید و به طور همزمان مقداری از این سبک بافته ها با همین مشخصات فنی و البته با کیفیت بالاتر از نمونه داخلی به عنوان فرش بلژیکی توسط تجار ایرانی از کشور مهد بافته های صنعتی یعنی بلژیک وارد ایران شد.
مردمان ایران زمین پیش از این پیرو سنت های نیک گذشته معطوف به زیبایی های فرش دست بافت بوده اند تا اینکه با این نوع بافته های جدید باب آشنایی فراهم شد و با استقبال مردم از این فرش به دلایل مختلف مثل : شستشو راحت، حمل نقل آسان، هزینه تمام شده کمتر و … استقبال کردند.
صاحبان صنعت به فکر تولید بیشتر افتادند خاندان لاجوردی که صاحبان گروه صنعتی بهشهر بودند در این را پیش قدم شده و شرکت صنایع کاشان که تولید کننده فرش و اقلام مربوط به این صنعت بود را بنا نهادند.
اولین محصولات این شرکت در دو نوع بافت و مواد اولیه مختلف در سال 1353 به بازار عرضه شد و این بافته ها شباهت زیادی به فرش دستبافت داشتند.
اولین فرش های تولید شده
نوع اول بافته شده با الیاف مصنوعی شبیه به ابریشم بسیار نزدیک به فرش تولید شده در کشور بلژیک و نوع دوم محصولی ابتکاری در ایران و با استفاده از الیاف پشمی و پرز (طول نخ خاب) بیشتر که این فرش پشمی بسیار مورد استقبال مردم قرار گرفت. این دو نوع اولین قدم در جهت شکل‌گیری تاریخچه تولید فرش ماشینی بود.
با این پیشرفت صنعتگران دیگری متعاقبا اقدام به تاسیس شرکت های بافندگی فرش نمودنند. ماننده شرکت شهبافت که بعد ها با نام فرش گیلان ادامه فعالیت می داد و به دنبال آن شرکت پارس مولی روژن (نقش ایران) و فرش اکباتان که آشناترین نام ها در میان تجار و بازرگانان قدیمی فرش ماشینی می باشند شکل گرفتند.
صنعت فرش پس از انقلاب اسلامی
به دنبال انقلاب اسلامی به سال 1357 شرکت های مذکور به مالکیت دولت و بنیاد مستضعفان در آمدند و از ادامه فعالیت به طور مستمر باز ایستادند. تا شرکت های دیگر پا به عرصه ظهور بگذارند.
شرکت های زیر اولین شرکت‌ها در تاریخچه تولید فرش ماشینی بعد از انقلاب:
قالی سلیمان، فرش مشهد، فرش شیراز (دناژ)، فرش مازندران، فرش باستان، ستاره کویر و … در این دوران شکل گرفتند.
شروع فعالیت دستگاه های تکسیما (textima) و وندویل (ald61) و وندویل (al1) متعلق به این دوران است. و اما تحول اساسی از سال 1365 به بعد صورت گرفت و موجب شد تا به امروز نزدیک به 1600 واحد صنعتی بزرگ و کوچک به فعالیت در زمینه فرش ماشینی مشغول باشند.
در حال حاضر از لحاظ تکنولوژی دستگاه های بافندگی فرش در ایران رتبه اول را در کل دنیا دارا هستند به عنوان مثال اولین دستگاه بافندگی فرش 1500 شانه در دنیا به سفارش فرش خاطره کویر توسط شرکت وندویل بلژیک درتابستان سال 1397 در کاشان راه اندازی گردید و در حال حاضر هم بالاترین بافت از لحاظ شانه و تراکم در کاشان صورت می پذیرد.
شهرهای فعال در حوزه تولید فرش
هم اکنون شهر های بسیاری در ایران مشغول تولید فرش ماشینی هستند مانند:
- اصفهان (فرش شیخ صفی)
- یزد (ستاره کویر)
- مشهد (فرش مشهد)
- کرج ( فرش ماهریس)
- قائمشهر (فرش ساوین)
- نطنز (فرش تهران)
- اران بیدگل (فرش تندیس ماندگار)
- دلیجان (فرش پردیسان)
- شهر ماکو ( فرش بهشتی تبریز)
- و البته پایتخت فرش ایران شهر کاشان (فرش خاطره)
کلام آخر
تاریخچه تولید فرش ماشینی به ما نشان می دهد تولید این فرش از استان اصفهان و شهر کاشان شروع و به دیگر نقاط صنعتی ایران بسط و گسترش پیدا نموده است ولی همچنان بیشترین واحد تولیدی فرش ماشینی در دو شهرستان کاشان و اران بیدگل می باشد که سهم 75 درصدی تولید فرش را به خود اختصاص دادنده اند و قطب اول تولید فرش در ایران و رتبه دوم تولید فرش در دنیا محسوب می شوند. لازم به ذکر است به همین دلایل صاحبان نظران در عرصه صنعت فرش پایتخت و مهد فرش ایران را شهر کاشان می دانند.
بدون دیدگاه